De afgelopen maanden is gebleken dat het internet geslaagd is voor de stresstest. Van het aantal mensen dat thuis werkt had, zo blijkt uit recent onderzoek van Telecompaper, slechts ca. 8 procent geeft aan dat men problemen heeft met de internetverbinding bij het thuiswerken. Hierbij moeten we ons beseffen dat ouders met kinderen een extra last hebben, omdat veel kinderen gebruik maken van het internet voor entertainment. Juist als men wil werken zal men de kinderen bezig willen houden met entertainment via TV en/of streaming diensten. Zelfs in deze extreme situatie zijn geen grote problemen geweest. De Nederlandse infrastructuur blijkt zeer geschikt voor het hybride werken (deels kantoor, deels thuis).
Snelle groei bandbreedte internet aansluitingen
Als deze crisis 10 jaar eerder zou hebben plaatsgevonden dan hadden de resultaten een totaal ander beeld hebben gegeven. De afgelopen jaren is de gemiddelde bandbreedte die de consument beschikbaar aanzienlijk opgelopen. In de beginperiode van het video-streamen was het wenselijk om het videobeeld niet schermvullend af te spelen, omdat er anders te veel kwaliteitsverlies zou ontstaan. Veel diensten boden dan ook geen beeldvullende video player aan. Dit is inmiddels door de toegenomen capaciteit volledig achterhaald.
20% groei in dataverkeer bij de AMS-IX
Direct na de start van de crisis in maart was de angst dat het internet het gegenereerde verkeer van alle thuiswerkers en de toename van het entertainment gebruik niet aan zou kunnen. Om die reden werd aan de grote streaming-diensten zoals Netflix, Videoland en Disney+ gevraagd om de bandbreedte met 20 procent te verminderen. Inmiddels blijken de Nederlandse netwerken de groei van het verkeer goed aan te kunnen. In april melde de AMSIX, het Nederlandse internetknooppunt, al dat de verkeerstoename aanzienlijk was en AMSIX voor het eerst 8 Terabyte (TB) per seconden verwerkte. Vanaf maart, de start van de Corona crisis, bedroeg de groei ongeveer 20 procent.
Video verkeer (entertainment diensten en zakelijk verkeer) groeit explosief
Ondanks het feit dat de streaming-technologie enorme sprongen heeft gemaakt (het is veel efficiënter geworden in het gebruik van bandbreedte) is er voor een goede kwaliteit stream op een groot scherm minimaal 4 Mb/s nodig. Voor Full HD kwaliteit is zeker 7,2 Mb/s nodig en voor Ultra HD (4K) wordt aangeraden om met een minimale bandbreedte te werken van 20 Mb/seconde. Het gebruik van entertainment diensten is explosief gegroeid. Deze diensten willen steeds meer 4K kwaliteit gaan leveren, waardoor naast de toename in het aantal gebruikers een toename ontstaat van het de gemiddelde bandbreedte per gebruiker.
Als we kijken naar de videochat-apps zoals die nu worden gebruikt voor communicatie met collega’s dan is de geconsumeerde bandbreedte aanzienlijk lager. Immers we hebben hoofdzakelijk te maken met “talking heads” en die vragen veel minder bandbreedte dan de gemiddelde sportwedstrijd of actiefilm.
Steeds meer capaciteit beschikbaar
Doordat het streaming (video) verkeer in de afgelopen 10 jaar aanzienlijk is toegenomen, is ook de onderliggende infrastructuur hierop aangepast. Hierbij gaat het zowel om de zogenaamde last mile, de verbinding naar de consument, als om de verwerking van het verkeer op de internet distributienetwerken (Content Delivery Networks) en de landelijke internetknooppunten zoals de AMS-IX en NL-IX. Voor het verhogen van de bandbreedte op de last mile zien we een tweetal trends. In de eerste plaats is de bandbreedte verhoogd op de bestaande infrastructuur, zowel bij de kabel als bij het aloude kopernetwerk van KPN. VodafoneZiggo biedt nu al Gigabit diensten aan haar consumenten aan. KPN kan deze race op haar bestaande netwerk niet volgen. Het kopernetwerk heeft immers meer beperkingen. Om toch de concurrentie te kunnen aangaan zet KPN volop in op het aanleggen van glasvezelnetwerken. Ook T-Mobile, dat niet beschikt over een eigen netwerk heeft een aanzienlijk programma voor de aanleg van glasvezel.
Groei dataverkeer door toename gebruik en kwaliteit
Voor het verwerken van video-streams is er echter meer nodig. Ook de knooppunten in het netwerk moeten dit kunnen verwerken. Ook hier is het verkeerspatroon van de videochat diensten en entertainment diensten verschillend. Als we kijken naar de entertainment diensten (one to many) dan is in eerste instantie bepalend hoeveel mensen er gelijktijdig kijken naar de streams. Dat bepaalt in belangrijke mate de behoefte aan capaciteit in het netwerk. Bij live sportwedstrijden is de gelijktijdigheid maximaal. Bij streaming diensten zoals Netflix of Disney+ is die veel lager, maar ook hier hebben we problemen zien ontstaan bij de release van een nieuwe film of serie. Zo is de algemene veronderstelling dat we in Nederland maximaal 1 miljoen gelijktijdige live streams kunnen verwerken. Aanzienlijk meer dan in het verleden. Dit komt omdat de capaciteit in de knooppunten de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid. Dit werd niet alleen veroorzaakt door de groei van de streaming-diensten, maar ook doordat aanbieders zoals KPN en VodafoneZiggo, TV Everywhere producten zijn gaan aanbieden. Lineaire TV zenders konden ook op tablets en smartphones worden bekeken. Door deze ontwikkeling is het aantal streaming-distributienetwerken (CDN’s) sterk gegroeid. Meer aanbieders, meer capaciteit per aanbieder, en een toenemende migratie naar de cloud.
85% van mensen die thuiswerken gebruiken videochat diensten
Videochat diensten vragen veel minder van de netwerken. Het is veelal communicatie tussen een beperkt aantal mensen. Echter doordat we het massaal zijn gaan gebruiken in de thuiswerk situatie is de totale groei van het verkeer enorm. In het Telecompaper onderzoek geeft 60 procent aan dat men kan thuiswerken. Hiervan geeft ongeveer 85 procent aan dat men gebruik maakt van videochat-diensten. Microsoft Teams, Skype en Zoom zijn hierbij de meest gebruikte diensten.
We kunnen de afgelopen periode zien als een enorme stress test voor onze infrastructuur. Als we straks weer teruggaan naar het werk, de kinderen gaan naar school, dan kunnen we met een gerust hart het structurele thuiswerken, het hybride werken omarmen. Ook als we dan weer kunnen kijken naar de livestreams van sportwedstrijden, zoals de Olympische Spelen en het EK, waarvan uitzendingen gedurende kantoortijd geen uitzondering zijn.
Digitale technologie zal een belangrijke rol spelen om weer terug te keren naar een enigszins normaal functionerende samenleving. Telecompaper heeft over de jaren een uitgebreide database opgebouwd omtrent de digitale consument. Welke devices worden gebruikt, welke apps, hoe wordt er gecommuniceerd, hoe worden nieuwe communicatie middelen opgenomen, hoe snel penetreren de streaming aanbieders de TV markt. Met deze database kunnen we snel nieuwe inzichten krijgen hoe consumenten reageren op snel veranderende omstandigheden. Zo kan bijvoorbeeld snel inzicht worden verkregen hoeveel mensen nieuwe Corona tracking-apps kunnen gebruiken, immers de oudere toestellen zullen een dergelijke functie niet ondersteunen. We kunnen nagaan hoeveel mensen een ontoereikende internet verbinding hebben om effectief thuis te werken. We kunnen toetsen hoeveel mensen live concerten kunnen ontvangen en casten naar een groot TV scherm. Door aanvullende vragen toe te voegen aan de al rijke database kunnen we analyses maken die verder reiken dan de mening van consumenten. We kunnen dit ook toetsen aan de feitelijke omstandigheden.
